26 Aralık 2009 tarihinde Konak Kültür Merkezi’nde düzenlenen 3. Ayında Bursa’da Aile Hekimliği Forumu, 50 civarında hekimin katılımıyla gerçekleşti. TSM ve Acil hekimlerinin de yer aldığı forumun açılış konuşmasını BTO Başkanı Dr. Bülent ASLANHAN, moderatörlüğünü Pratisyen Hekimlik Derneği Bursa Şubesi Başkanı Dr. Alper Tunga TÜRKBAYRAK yaptı. Saat 11:00’de başlayan forum beklenenden uzun sürerek saat 14:00’e kadar uzadı. Sırayla söz alan hekimler, bireysel ve kurumsal olarak yaşadıkları sıkıntıları paylaştılar. 1 Ekim tarihinde, Bursa’da hiç de organize olamamış bir geçiş süreci yaşanmıştır. Bu süreçte aile hekimliğini seçmemiş/seçememiş hekimler; deneyimsiz oldukları acil servis hizmetlerine atanarak hem kendileri, hem bu hizmetten yararlanan toplum kesimi, hem de acilde kalmayı tercih etmiş deneyimli hekimler -işyükleri artmak suretiyle- mağdur edilmişlerdir. TSM’lerde kalma beklentisi ile aile hekimliğini seçmemiş hekimlerden bazıları bu atamalar nedeniyle kamu görevlerinden istifa etmişlerdir.
Halen aile hekimliğini sürdüren hekimler ekonomik olarak daha iyi koşullarda olmakla birlikte, şimdiye kadar hiç olmadıkları kadar yorgun ve mutsuz olduklarını ifade etmişlerdir. Bu yorgunluk ve mutsuzluğun gerekçesi olarak da, sağlık personeli eksikliği, her geçen gün artan ve bir standarda kavuşamayan yazışmalar ve günlük-haftalık-aylık bildirimler, hasta yeni kayıt ve bilgi güncelleme sırasında yaşanan aksaklıklar, TSM’lerin artan yoğunluktaki baskıları, binaların fiziki yetersizlikleri, ETF kayıtlarındaki eksiklikler, yoğun işyükü arasında dayatılan okul aşıları, araştırma çalışmaları gibi ek işler sayılmıştır.
Aile hekimliğine geçiş ve sonrasında boş kalan/boşalan pozisyonlara geçici görevle atama yapılmadığı için mevcut hekimler bu yükü omuzlamak zorunda kalmışlardır, bu birimlere sağlık personeli de görevlendirilmediğinden gebe, bebek takibi ve aşıları da mevcut personelin iş yüküne eklenmiştir. Pek çok ASM’de saha ziyaretleri hiç gerçekleşememekte, bu nedenle müdürlüğün talep ettiği saha araştırmaları benzeri çalışmalar yaşamda karşılık bulamamaktadır. Bazı TSM’lerin döner sermaye gelirlerini artırmak amacıyla hekimleri laboratuar tetkik sayılarını artırmaya zorladıkları bildirilmiştir.
Gezici görevde olan hekimlerin birime gelen hastalarının yükü diğer meslektaşlarına kalmakta, özellikle organize sanayi bölgelerine yakın birimlerde yoğun işçi muayene başvuruları hem gerilimi hem de iş yükünü artırmaktadır.
Yabancı uyruklu, farklı ilde kayıtlı vatandaşların kayıtlarında karşılaşılan güçlükler en kısa zamanda çözülmelidir. Yeni hasta kaydına ilişkin TSM’ler arasında standardizasyon sağlanamamıştır. Her TSM ayrı belge, bazıları vatandaşı şahsen istemektedir. Yaşlı ve köy kökenli vatandaşların bu talepleri karşılamasında güçlükler olmaktadır.
Hekimler birer işletmeciye dönüştürüldüklerini fark etmekte ama kendilerini bu işin hukuksal ve ekonomik bileşenleri konusunda yetersiz hissetmektedirler.
Kira bedelleri açıklanmalı, bordroda yapılan tüm kesintiler ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Maaşların ayın ilk 3 haftası içinde ödenmesi yönetmeliklerde tanımlanmış olsa bile bu sürenin sonuna kadar zorlanması hekimlerde rahatsızlık yaratmaktadır.
Her gün gönderilmek zorunda olunan yazı, kan vb’nin TSM’lerin mevcut araçlarıyla ve iyi bir organizasyonla ASM’lerden alınarak çözülebileceği, aksinin ciddi bir zaman, personel ve yakıt giderine yol açtığı düşünülmektedir.
İlçelerde adli tabiplik hizmetleri yalnızca aile hekimlerine yıkılmakta., acil ve TSM hekimleri bu hizmete hiç karışmamaktadır.
Sevk zinciri uygulaması ile mevcut hasta sayısı ve yükünün artacağı, yaşanan sorunların katlanacağı tespitinden hareketle, mevcut haklar korunarak kayıtlı kişi sayılarının azaltılması gerektiği açıktır.
Hekimler tüm bu -ve ortaya çıkacak- sorunların çözümünde meslek örgütlerinin öneminin farkındadırlar ve örgütlü olmanın gelecekte karşılarına çıkacak yaptırımlara direnme yetisi kazandıracağını hissetmektedirler.
Foruma katılan hekimler tarafından Bursa Tabip Odası’na ve Pratisyen Hekimlik Derneği Bursa Şubesi’ne bu sorunlar için müzakere ve girişimde bulunma görevi vermişlerdir.Forumda alınan notlarla oluşturulan sonuç metni aşağıda yeralmaktadır.
3. AYINDA BURSA’DA AİLE HEKİMLİĞİ FORUMU SONUÇ BİLDİRGESİ
1. 1 Ekim 2009 tarihinde başlayan Aile Hekimliği uygulaması sürecinde bugüne kadar yaşanan sorunlar (donanım, personel, ETF, misafir hastalar, kayıtlar , yazışmalar vb. ), bu sürecin iyi tasarlanmadığını göstermektedir.
2. Aile hekimi dışı görevlendirmelerin bir adil program dahilinde değil çala kalem yapıldığı ortaya çıkmıştır.
3. Aile hekimleri son 3 ayı yoğun bir çalışma ile geçirmiş; kendini yorgun, mutsuz ve beklentileri karşılanmamış olarak duyumsamaktadır.
4. Aile hekimleri Sağlık Müdürlüğü tarafından sözleşme dışı dayatılan uygulamalardan (okul aşılamaları vb.) rahatsız olmaktadır.
5. ASM ile TSM arasında bilinçli ya da bilinçsiz olarak bir çatışma yaratılmak istendiği duygusu yaygın olarak hissedilmektedir.
6. Sevk zinciri bu uygulamanın olmazsa olmazıdır. Ancak hekim başına düşen nüfus varolan ekonomik koşullar korunmak koşuluyla makul düzeye indirilmedikçe sevk zincirinin uygulanması toplum sağlığını tehdit eder.
7. Sağlık Müdürlüğü yaşanan sıkıntıları bir an önce çözmek için girişimde bulunmalıdır.
8. Aile hekimleri mesleki sorunlarının çözülmesi ve dayatmalara karşı koyabilmek için biraraya gelmeli ve bir güç oluşturmalıdır.