Orhaneli Termik Santrali filtre kullanımı 17.07.2019 tarihinde yayınlanan Torba Yasa ile 3 yıl ötelenmiştir. Bu demek oluyor ki, 3 yıl daha söz konusu santralin havayı kirletmesine ve insanları öldürmesine göz yumulacaktır.
Konuya kamuoyunun dikkatini çekmek amacıyla, Bursa Tabip Odası Başkanlığı, Bursa Barosu Başkanlığı ve Bursa Akademik Odalar Birliği Bileşenleri ile birlikte 22 Ağustos 2019 Perşembe günü saat 13:00’de Bursa Orhaneli Yolu Karıncalı Mevkii’nde bir basın açıklaması yapılmıştır.
ORHANELİ TERMİK SANTRALI FİLTRESİZ ÇALIŞTIRILMASIN!
Bilindiği gibi, 1992 yılında elektrik üretmeye başlayan ve 2015 yılında özelleştirilen Orhaneli Termik Santrali, özelleştirme sonrasında baca gazı filtrelerini çalıştırmaması nedeniyle havayı gözle görünür bir biçimde kirletmeye başladı.
Santral ilk açıldığında; desülfürizasyon ünitesi ve baca gazı filtresi bulunmaması nedeniyle, aralarında Bursa Barosu, Bursa Tabip Odası, Yıldırım Ziraat Odası, Bursa Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği ve diğer kurum ve kişilerin bulunduğu 19 davacı tarafından dava edilmişti. Bursa Barosu Çevre Komisyonu tarafından açılan dava kazanıldı ve santralın elektrik üretimi aralıklarla durduruldu.
Santral çevresinde yapılan geniş çaplı bir araştırmada da bölgede yaşayanların akciğerlerinin olumsuz etkilendiği, solunum işlevlerinde azalma meydana geldiği saptandı[1].
Kazanılan davalar ve yürütülen araştırmaların sonuçları açık olduğu halde, Orhaneli Termik Santrali özelleştirme sonrasında baca gazı filtrelerini çalıştırmadan elektirk üretmeye başladı.
Çevre Müdürlüğüne özelleştirme sonrasında yapılan sayısız şikayetler, 2013 yılında çıkartılan 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici 8.maddesi uyarınca sonuçsuz kaldı. Çünkü geçici 8.maddeye göre, özelleştirilen termik santrallere çevre mevzuatı açısından gerekli izinleri tamamlaması amacıyla 31 Aralık 2019 tarihine kadar izin verildi. Ayrıca bu tarihe kadar çevre kirliliğine yol açsalar bile söz konusu santrallerin elektrik üretim faaliyetinin durdurulamayacağı ve idari para cezası verilemeyeceği karar altına alındı.
Hal böyle olunca, bütün itirazlarımıza rağmen Orhaneli Termik Santrali bacasından kara/sarı dumanlar görmek -ne yazık ki- olağanlaştı.
31 Aralık 2019 yaklaşırken, termik santralleri satın alan şirketler sürenin uzatılmasını talep ettiler ve Hükümet termik santrallerin baca gazı filtresi olmadan 2 yıl daha faaliyetini sürdürmesine izin veren bir maddeyi, Şubat 2019’da, Maden Kanunu ve Bazı Kanunlar Hakkında değişiklik öngören Torba Yasa Tasarısı kapsamı içerisine aldı. Ancak çevre örgütlerinin ve meslek örgütlerinin yoğun uğraşısı sonucunda madde tasarıdan çıkarıldı.
Gelin görün ki, söz konusu madde geçtiğimiz günlerde 17 Temmuz 2019’da kabul edilen “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” içerisine eklenerek şirketlerin süre uzatma talebi “üç yıl” uzatılarak kabul edilmiş oldu.
Söz konusu madde şöyle:
MADDE 32 – 6446 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“Sözleşme süre uzatımı ve devir
GEÇİCİ MADDE 26 – (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce; 5 inci maddenin onikinci fıkrası ve ilgili mevzuatı kapsamında yarışması yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden ilgili sözleşmeler ile 18 inci maddenin beşinci fıkrası kapsamında özelleştirme ihalesi yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden yenilenebilir enerji kaynakları veya yerli kömüre dayalı elektrik üretim tesisi kurulması amacıyla yapılmış Devir Sözleşmeleri ve Elektrik Satış Anlaşmaları kapsamındaki hak ve yükümlülükler için öngörülen süreler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz altı ay süreyle uzatılır.”
Yasa TBMM’ye getirilmeden önce, Türkiye Barolar Birliği Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu özelleştirilen termik santrallerin çevre yükümlülüğünden muaf oldukları süreyi uzatmayı hedefleyen kanun teklifinin geri çekilmesi gerektiğini açıklamıştı[2].
Bursa Milletvekillerinden onunun kabul oyu vermiş olduğu bu madde, başta Orhaneli Termik Santrali çevresinde yaşayanlar olmak üzere Bursa’da yaşayanların sağlığını tehdit eder niteliktedir.
Havası en kirli kentlerden birisi olan Bursa, bu maddenin yürürlüğe girmesiyle birlikte Orhaneli ve çevresinde yaşayanlar için üç yıl daha yüksek düzeydeki hava kirliliği sorununu çözemeyecektir.
Bursa Akademik Odalar Birliği
[1] Pala,K., A.Turkkan, H.Gercek, E.Osman ve H.Aytekin (2012) Evaluation of Respiratory Functions of Residents Around the Orhaneli Thermal Power Plant in Turkey. Asia-Pacific Journal of Public Health; 24(1): 48-57.
[2] https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/ozellestirilen-termik-santrallerin-cevre-yukumlulugunden-muaf-olduklari-sureyi-uzatmayi-hedefleyen-k-80750