Page 522 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 30

Özellikle ağır klinik tablodaki hastalarda orta veya şiddetli düzeyde sitokin
fırtınası geliştiği ve bunun mortaliteye olumsuz etkisi olduğu görüldü.
Sitokin fırtınası sistemik dolaşıma hızlı ve çok fazla miktarda sitokinin
salındığı ciddi bir immün sistem aşırı reaksiyonudur. Sitokin fırtınası
sendromunun virütik hastalığın şiddeti ile orantılı olduğu gözlenmiştir
(5). Çin'in Wuhan kentinde 150 COVID-19 hastasını içeren çok merkezli
retrospektif çalışmada, yüksek ferritin ve IL-6 düzeylerinin mortalite
belirteçleri arasında yer aldığı ve mortalitenin hiperinflamasyona bağlı
olabileceği öngörülmüştür (6-8). Günümüze kadar olan veriler, COVID-19
hastalarında kritik sürecin gelişmesinde ve hastalığın seyrinin ağır-
laşmasında sitokin fırtınasının rol oynayabileceğini göstermektedir.
T hücre ve monosit, makrofaj aktivasyonu ile gözlenen aşırı sitokin
salınımının oluşturduğu inflamatuar yanıt, vasküler permeabiliteyi artırır,
alveollerde eksüdatif sıvı birikimine yol açar ve solunum yetmezliğine
neden olur.

Sitotoksik T-hücreleri, megakaryositler ve diğer hemopoetik hücreler
proliferasyon ve diferansiyasyon sağlayıcı etki gösterirler . Bununla birlikte,
hepatik akut faz proteinlerinin salınımına, plazma hücreleri tarafından
immunglobulinlerin yapımının uyarılmasına, megakaryositleri etkiliyerek
trombosit oluşumuna, vasküloendotelyal büyüme faktörünü artırarak
anjiogeneze, mezenşimal hücre proliferasyonuna ve kardiyomiyopatiye
sebep olur.

IL-6, DIC kompleman ve koagülasyon sistemini aktive edilmesinde rol alır.

Antisitokinler, kök hücre uygulaması, konvelesan plazma transfüzyonu,
hemoadsorbsiyon filtrelerinin kullanımı gibi tedavi seçeneklerinin çoğu
araştırma aşamasındadır ve kullanımlarına ilişkin rehberlerde net öneriler
bulunmamaktadır.

Trombüs oluşabilmesi için Virchow tarafından tanımlanmış olan endotel
hasarı, koagülasyona yatkınlık ve vasküler stazın tamamı COVID-19
enfeksiyonunda gelişme şansı buldu. Enfeksiyon nedeniyle indüklenen
endotelyal hücrelerin fonksiyon bozukluğu aşırı trombin üretimi ve
fibrinolizin engellenmesi ile sonuçlanır, bu da COVID-19 gibi enfeksiyonlu
hastada hiperkoagülabilite durumununa gidişe neden olur.

521