Page 76 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 04

çocuklarda daha belirgindir. Hastalar solunum sistemi semptomları
olmaksızın sadece diyare, bulantı, kusma gibi gastrointestinal semptomlarla
(% 10-15) başvurabilir. Ateş saptanan hastaların yarıya yakınında ateşin
başvuru sırasında olmayıp sonraki günlerde ortaya çıkabildiği görülmüştür.
Erken dönemde sadece anosmi, bazen de baş ve kas ağrıları olabilir. Ateş
ve öksürük sonraki günlerde eklenebileceği gibi özellikle hiçbir risk faktörü
taşımayan hastalarda bu bulgular hiç gelişmeden de kendini sınırlayabilir.

Kabaca oran verilirse; ateş %80, öksürük %65, dispne %18, halsizlik %40,
miyalji %20, balgam çıkarma %30, boğaz ağrısı %13, anosmi %10, burun
tıkanıklığı %4, burun akıntısı %4, bulantı-kusma %7, diyare %8, baş ağrısı
%12, titreme %15, olarak belirtilebilir, ancak farklı kohortlarda oranların
biraz değişiklik gösterebildiği unutulmamalıdır.

29
Daha nadir de olsa dikkat çekici deri bulguları da bildirilmiştir . Kraniyal
sinir tutulumları, şuur bozukluğu, konvülsyon, serebrovasküler olaylar
ve Guillian-Barre Sendromu olmak üzere bazı nörolojik tablolara yol
açabileceği görülmüştür 30,31 . Hastalığın seyri sırasında solumun sisteminden
sonra özellikle kardiyovasküler sistem olmak üzere, karaciğer ve böbrek
de ciddi şekilde etkilenebilir 32–35 .

Başvuru sırasında laboratuvar bulgularında löksit sayısı normal olabileceği
gibi lökopeni de saptanabilir. Lenfopeni dikkati çekicidir. CRP ve diğer
akut faz reaktanları viral enfeksiyonlara uygun miktarlarda yükselir.
Olguların ortalama dörtte birinde karaciğer enzimleri da artar. Hastalığın
şiddeti ile paralel olarak D-dimer, kardiyak enzimler, prokalsitonin, ferritin
giderek yükselir, böbrek hasarını gösteren laboratuvar parametreleri
bozulur, lenfopeni derinleşir. Ağır hastalarda başta IL-6 olmak üzere sitokin
fırtınasına ait laboratuvar kanıtları saptanabilir.

Özellikle akciğerler etkilendiğinden akciğer grafisi ve tomografisi önemlidir.
Pnömonisi olan olgularda erken dönemde en sık saptanan bulgu daha
çok bilateral görülen, periferik yerleşimli,multiple buzlu cam alanlarıdır.
Asemptomatik olgularda bile saptanabileceği bildirilmiştir. Gerek buzlu
cam opasitelerinin, gerekse diğer bölümlerde detaylı olarak incelenen
diğer radyolojik bulguların bazıları tipik olarak tanımlansa da, Covid-
36
19’a özgü veya patognomik bulgular olmadığı unutulmamalıdır .

75