Page 558 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 30

sık titrasyon gerektirmeyen ilaçlar (endotelin reseptör antagonistleri,
fosfodiesteraz–5 [PDE5] inhibitörleri) telefonla nasıl kullanacakları ve
olası yan etkiler anlatılarak başlanılabilir.

Riosiguat ve seleksipag için daha sık doz titrasyon viziti gerekmektedir,
yine de, endikasyon varlığında telefon vizitleri ile sıkı takip edilerek bu
ilaçlar da başlanabilir. Yüksek riskli hastalarda yeni intravenöz veya
subkutan treprostinil başlanması ise, yan etki izlemi, doz titrasyonu, hasta
ve yakınlarının eğitim süreçlerini içerdiğinden hastaneye yatış gerek-
tirmektedir.

2015 Avrupa Solunum ve Avrupa Kardiyoloji Derneklerinin (ERS/ESC)
kılavuz önerileri doğrultusunda kliniği stabil olan PAH ve KTEPH hastaları,
sağ kalp yetersizliği bulguları ön planda olmadığı sürece, 3–6 aylık
aralıklarla izlenmektedir (103). Bu yaklaşım kanıta dayalı olmayıp uzman
görüşünü yansıtsa da, PAH hastalarının kırılgan yapısı, tedaviye yanıtın
öngörülememesi ve tanı konmuş hastalarda hastalığın ilerleme riskinin
devam etmesi nedeniyle önemlidir. Bu gerekçelerle, pandemi koşullarında
da risk algoritmalarının önerdiği yakın izlem geçerlidir.

Diğer taraftan, sağlık merkezlerine başvururken COVID-19 enfeksiyonuna
yakalanma riski nedeniyle hastalar gereksiz seyahat etmekten kaçınmaları
ve sosyal mesafelerini korumaları konusunda uyarılmalıdır. PAH hastasını
izleyen klinisyen, hastanın vizitinin klinikte mi yoksa uzaktan telefonla
mı yapılmasının uygun olacağına karar vermelidir.

Dünyada pek çok uzman PAH merkezi, COVID-19 pandemisi sırasında
hastaların telefonla veya video konferansla takip edildiği teletıp sistemini
uygulamaya başlamıştır. Bu sistemin hastanın fizik muayenesini yapmaya
olanak vermemesi, tanı testlerinin uygulanamaması gibi kısıtlılıkları
olmakla birlikte, hastalar semptom ve bulgularını tarif edebilirler ve bu
da tedavi için yol gösterici olabilir.

Salgın döneminde, rutin izlemde uygulanan ekokardiyografi, 6 dakika
yürüme testi, sağ kalp kateterizasyonu ve laboratuvar incelemeleri (BNP,
NT- proBNP gibi), klinik durumu stabil, düşük riskli hastalarda daha az
sıklıkta (3–6 aydan daha uzun sürede bir) yapılabilir.

557