Page 559 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Pandemisi ve Kalp-Damar Sistemi

Klinik kötüleşme durumunda, sağ kalp yetersizliği bulguları ortaya çıkan
hastalarda klinik vizitler planlanabilir. Yine KTEPH hastalarında veya
atriyal fibrilasyon gibi eşlik eden hastalıklar nedeniyle oral antikoagülan
olarak varfarin kullanan hastalarda, düşük molekül ağırlıklı heparin
(DMAH) veya yeni oral antikoagülanlara (DOAK) geçilerek INR takibi
gerekliliği ortadan kaldırılabilir.

Özetle, klinik uygulama ve tedavi şemasını değiştirmeyecek durumlarda
ve stabil hastalarda ekokardiyografi dahil tüm testler azaltılmalıdır.PAH
tanısı ile izlenen kliniği kötüleşen hastalarda, sağ kalp yetersizliğinin
ilerlemesi, sepsis, iskemi yanısıra COVID-19 enfeksiyonunun ağırlaşması
sözkonusu olabilir. Bu durumda özellikle ateş, öksürük, kas ve eklem
ağrısı, halsizlik ve nefes darlığı tabloya eklenir (%3–31) (80, 97).

Pandemi süresince ateşi yükselen bir PAH hastasında öncelikle COVID-
19 enfeksiyonu olduğu varsayılmalıdır. Solunum kötüleşmesi ile hastaneye
yatırılan PAH hastalarında en sık sorumlu nedenlerden biri pnömonidir.
COVID-19’da sıklıkla pnömoniyle seyretmektedir. Dolayısıyla, genel
durumu kötüleşen PAH hastaları mutlaka COVID-19 açısından değer-
lendirilmeli ve test edilmelidir.

Sistemik enfeksiyona bağlı kötüleşen sağ kalp yetersizliği , PAH hastalarında
sık karşılaşılan bir tablodur. COVID-19 tanısı alan PAH hastalarında bu
tablonun gelişme sıklığına ilişkin elimizde veri bulunmamaktadır. Ancak
COVID-19’un, komorbiditesi olan kişilerde ağır ve ölümcül seyretmesi
nedeni ile PAH hastalarında da mortalite riskinin yüksek olabileceği
düşünülmektedir. Yüksek ateşi olan PAH hastasında, salgın döneminde
COVID-19 enfeksiyonu yüksek olasılıklı olmakla birlikte, bakteriyel
enfeksiyon veya süperenfeksiyon da kolaylaştırıcı veya tabloya katkıda
bulunuyor olabilir. Bu nedenle; PAH hastasında ampirik, geniş spektrumlu
antibiyotik tedavisi de başlanması uygun olur.

Salgının başlangıcında COVID-19 hastalarında genel olarak erken
entübasyon tercih edilirken, ilerleyen dönemlerde bu stratejiden
uzaklaşılmış ve gerekli olmadıkça erken entübasyondan kaçınılmıştır.
Erken entübasyon PAH hastalarında da tercih edilmeyen bir durumdur.
COVID-19 pnömonisi gelişen PAH hastalarında hipoksi ve sistemik

558