Kamuoyuna Tam Gün Yasası olarak yansıtılan kimi düzenlemelerin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi ve iptal hükmünün 1 Temmuz 2013 günü yürürlüğe girmesi; buna karşılık yeni bir düzenlemenin yapılmamış olmasının yarattığı hukuksal duruma ilişkin olarak meslektaşlarımızdan yoğun olarak başvuru gelmektedir. Bu sebeple, mevcut hukuksal durumun paylaşılmasında yarar görülmüştür.
Kamuda çalışan hekimler ile üniversitelerde çalışan öğretim üyeleri yönünden çalışma sınırlamaları getiren düzenlemeler içeren 650 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı, Anayasa Mahkemesinin resmi internet sitesinden 18 Temmuz 2012 tarihinde duyurulmuş, gerekçeli karar ise 1 Ocak 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. İptal kararının yürürlük tarihi ise 1 Temmuz 2013 olarak belirlenmiştir.
Yapılan hukuksal düzenlemenin Anayasaya aykırı olduğunun saptandığı ve bunun kamuoyu ile paylaşıldığı tarihten itibaren bu düzenlemeye dayalı uygulamalardan vazgeçilmesi gerekliliği bir yana, iptal kararının yürürlüğe girdiği 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren çalışma sınırlamalarına ilişkin hükümlerin artık yürürlükte olmadıkları tartışmasız olmakla, uygulanmasının mümkün bulunmadığı tartışmasızdır.
Bilindiği gibi halihazırda benzer nitelikte hükümleri içeren bir “Torba Yasa” Tasarısı gündeme getirilmekle beraber Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülerek yasalaşmış değildir.
Bugün gelinen noktada, gerek Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kurumlarında ve gerekse üniversite hastanelerinde görev yapan hekimlerin kamu kurumlarındaki mesaileri sonrasında mesleklerini serbest olarak da icra etmelerinin önünde herhangi bir hukuksal engel bulunmamaktadır.
Hemen belirtelim ki kamu kurumlarındaki çalışmalarının yanı sıra mesleğini serbest olarak da icra eden hekimlerin, kamu kurumlarındaki çalışmaları karşılığında döner sermaye ek ödemesi alıp alamamaları, farklı hukuksal düzenlemelerden kaynaklandığından, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının yürürlüğe girmesi bu alanda bir yenilik yaratmamıştır.
Bu düzenlemelerde, Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kurumlarında görev yapan hekimlerden aynı zamanda mesleğini serbest olarak da icra edenlere döner sermaye ek ödemesi yapılmayacağına ya da daha az yapılacağına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla mesai sonrasında mesleğini serbest olarak da icra edecek hekimler, kamu kurumundaki çalışmaları dolayısıyla döner sermaye ek ödemelerin tam olarak almaya devam edebileceklerdir.
Öğretim üyeleri yönünden baktığımızda ise; Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye GelirlerindenYapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 4.maddesinin 8.fıkrasında yer alan “Özel kanunlarına göre meslek ve sanatlarını serbest olarak icra edenlere, mesai içi ve dışı faaliyetlerinden dolayı ek ödeme yapılmaz.” şeklindeki düzenlemenin yürütmesi, Danıştay 8. Dairesinin 27.6.2011 tarih ve 2011/2560 E. sayılı kararıyla durdurulmuştur.
Ne var ki 19 Eylül 2012 tarihinde yapılan değişiklikle Yönetmeliğin 4. maddesinin 8.fıkrası “Yükseköğretim kurumlarından başka yerlerde mesleki faaliyette bulunan ve meslek veya sanatlarını serbest olarak icra eden öğretim üyelerine ek ödeme yapılmaz.”şeklinde değiştirilmiş ve aynı mahiyette düzenlemeye gidilmiştir. Ancak bu düzenlemeye dayanak oluşturan 2547 sayılı Yasa’nın 36. maddesine 650 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile eklenen “yükseköğretim kurumları dışında başka yerlerde mesleki faaliyette bulunan öğretim üyelerine 2547 sayılı Yasa’nın 58. maddesi uyarınca ek ödeme yapılmayacağına” ilişkin hüküm, Anayasa Mahkemesi’nin 18.07.2012 tarihli kararı ile iptal edilmiştir.
Bilindiği gibi Anayasa’nın 124. maddesinde Yönetmeliklerin kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yürürlüğe konulabileceği düzenlenmiştir. Dolayısıyla Yönetmelik düzenlemesinin dayanağı olan Yasa hükmü Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildiğinden, Yönetmelik normu da hukuka aykırı hale gelmiştir. Hemen belirtelim, anılan Yönetmelik hükmünün iptali istemiyle Türk Tabipleri Birliği tarafından açılan dava henüz karara bağlanmamıştır.
Bununla birlikte, hiç bir yasal dayanağı bulunmayan Yönetmelik hükmü hukuka aykırı olduğundan, mesai sonrasında mesleğini serbest olarak icra eden öğretim üyelerine de üniversite hastanesinde verdikleri sağlık hizmeti dolayısıyla döner sermaye ek ödemesinin tam olarak yapılması gerekmektedir. Buna karşın Yönetmelik hükmü gerekçe gösterilerek döner sermaye ek ödemelerinin tam olarak yapılmaması durumunda, öğretim üyelerince yargı yoluna başvurulabileceği düşüncemizi paylaşmak isteriz.
Son olarak vurgulamak gerekir ki, hiç kimse kaynağını Anayasa’dan almadığı bir yetkiyi kullanamaz. Herhangi bir yasal düzenleme bulunmamasına karşın, meslektaşlarımızın çalışma hakkının engellenmesi ya da özlük haklarının kısıtlanması mümkün değildir. Bu yönde işlem yapılmasının suç oluşturacağını ilgililere önemle hatırlatır; meslektaşlarımıza saygıyla duyururuz.
Türk Tabipleri Birliği
Merkez Konseyi
